مسیر نماهای علم و فناوری
محورهای موضوعی : مديريت تکنولوژي
رونالد کوستوف
1
محمد رضا میرزا امینی
2
(مدیر عامل اندیشگاه شریف )
حمید علی اکبرزاده
3
کلید واژه: مسیر نما, علم و فناوری, کمکهای تصمیم گیری,
چکیده مقاله :
مسيرنماهاي علم و فناوري كه گاهي با عنوان "كارراهه" يا "نقشه راه" علم و فناوري نيز ترجمه شدهاست، در صنعت، دولت و دانشگاه برايبهتصوير كشيدن ارتباطي ساختاري بين علوم، فناوريها و كاربردها استفاده ميشود. مسيرنماها بهعنوان تصميميار2 بهمنظور بهبود هماهنگي بين فعاليتها و منابع در محيطهاي داراي پيچيدگي و عدمقطعيت روزافزون، مورد استفاده قرار ميگيرند. كاربردهاي مشخص مسيرنماها عبارتند از: 1. مديريت علم و فناوري، كه شامل راهبرد، برنامهريزي، اجرا، بازنگري و گذار است; 2. بازاريابي علم و فناوري; 3. بهبود ارتباطات بين پژوهشگران، فناوران، مديران توليد، تأمينكنندگان، كاربران و ساير ذينفعان; 4. شناسايي شكافها و فرصتها در برنامههاي علم و فناوري; 5. شناسايي موانع پيش روي توسعه و توليد سريع و كمهزينه. همچنين مديران علم و فناوري از مسيرنماها براي شناسايي حوزههاي علم و فناوري نويدبخش نيز استفاده ميكنند و از آنها براي شتاببخشي به روند تبديل علم و فناوري به محصولات نهايي بهره ميبرند. هنوز در ادبيات منتشرشده، به روش و تجربه تدوين مسيرنما ويا "مسيرنماسازي" توجه زيادي صورت نگرفته است. اين گزارش، اولين تلاش براي گردآوري تعاريف متداول در روش و تجربيات مسيرنماسازي و تبيين وحدت دروني رويكردهاي موجود عليرغم تفاوتهاي ظاهري آنها است. اين مقاله با تعاريف عمومي مسيرنماها شروع ميشود و در بر دارنده گونهشناسي مسيرنماهايي است كه هدف آنها، بهبود تحليل و يكپارچگي طيفي گسترده از كاربردها و اهداف است. در ادامه، ويژگي مسيرنماهاي گذشته نگر و آينده نگر نظير ويژگيهاي فنون ترسيم نقشه علم و فناوري بر اساس ارزيابي مراجع3 شناسايي و تحليل ميشوند. جزئيات فرآيند ايجاد مسيرنماها، شامل اصول بنيادي براي ايجاد مسيرنماهاي كيفي نيز ارائه ميگردد.
Science and technology (S&T) roadmaps are used in industry, government, and academia to portray the structural relationships among science, technology, and applications. Roadmaps are employed as decision aids to improve coordination of activities and resources in increasingly complex and uncertain environments. Specific uses of roadmaps include: S&T management including strategy, planning, executing, reviewing, and transitioning; S&T marketing; enhancing communications among researchers, technologists, product managers, suppliers, users, and other stakeholders; identifying gaps and opportunities in S&T programs; and identifying obstacles to rapid and low-cost product development. S&T managers also use roadmaps to help identify those S&T areas that have high potential promise, and to accelerate the transfer of the S&T to eventual products. However, there has been little attention paid to the practice of roadmapping in the published literature. This paper is a first attempt to bring some common definition to roadmapping practices and display the underlying unity of seemingly fragmented roadmap approaches. The paper begins with generic roadmap definitions, including a taxonomy of roadmaps that attempts to better classify and unify the broad spectrum of roadmap objectives and uses. Characteristics of retrospective and prospective roadmaps are then identified and analyzed, as well as summary characteristics of bibliometric-based S&T mapping techniques. The roadmap construction process, including fundamental principles for constructing high quality roadmaps, is presented in detail.