فهرست مقالات برحسب موضوع سیاست‌گذاری و اجرای کاربرد توسعه پایدار در همه زمینه‌ها
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - نگاشت نهادی نوآوری در صنعت حمل و نقل ریلی کشور
مهدی الیاسی مهدی محمدی حسین میرزایی عاطيه صفردوستحمل و نقل ریلی بدون اغراق هسته اصلي سیستم‌ها و روش‌های حمل و نقل در کشورهای پیشرفته می‌باشد. در کشور ما نيز با توجه رشد روزافزون شهرنشيني و دغدغه‌هاي اقتصادي، زيست‌محيطي و رفع نيازهاي جامعه، در سال‌های اخیر به حمل و نقل ايمن، سريع و کارآمد و توسعه حمل و نقل ريلي، توجه و چکیده کاملحمل و نقل ریلی بدون اغراق هسته اصلي سیستم‌ها و روش‌های حمل و نقل در کشورهای پیشرفته می‌باشد. در کشور ما نيز با توجه رشد روزافزون شهرنشيني و دغدغه‌هاي اقتصادي، زيست‌محيطي و رفع نيازهاي جامعه، در سال‌های اخیر به حمل و نقل ايمن، سريع و کارآمد و توسعه حمل و نقل ريلي، توجه ويژه‌اي شده است. از سوی دیگر بررسي شبكه همكاري‌هاي علمي و فني و تدوين سياست‌هايي جهت اطمينان از وجود روابط لازم در بين نهادها و ايجاد ديدگاهي واحد از شبكه، نیازمند چارچوبی است که در ادبيات علمي نگاشت نهادي مي‌نامند. هدف از پژوهش حاضر ترسیم نگاشت نهادی نوآوری در صنعت حمل و نقل ریلی کشور است. بر این اساس با محوریت قراردادن مفهوم نظام ملی نوآوری در قالب ابعاد شش‌گانه رویکرد سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی، اقدام به شناسایی نهادهای مؤثر در هر بخش و تدوین طرح کلی نگاشت نهادی صنعت حمل و نقل ریلی گردید. در هر مرحله از تدوین نگاشت با توجه به مصاحبه‌های انجام شده با متخصصین این حوزه نسبت به تکمیل مراحل اقدام گردید. به منظور ترسیم نگاشت نهادی شش گام اصلی در این پژوهش شناسایی شد که شامل: شناسایی سازمان‌های موجود در حوزه حمل و نقل ریلی، شناخت روابط ميان بنگاهي بين نهادهاي موجود در صنعت حمل و نقل ریلی، تهيه ماتريس نهاد- كاركرد براي وضع موجود صنعت، تهيه طرح اولیه نگاشت نهادي براي وضع موجود صنعت، نظرخواهي درخصوص نگاشت تهيه شده و طرح کلی نگاشت نهادی حوزه حمل و نقل ریلی. در نهایت نهادهای اصلی حوزه حمل و نقل ریلی در شش بخش نگاشت نهادی شامل سیاست‌گذاری، پشتیبانی مالی، تحقیق و توسعه، تربیت نیروی انسانی، کارآفرینی و انتشار فناوری احصا گردید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - فناوری قراردادهای هوشمند، ابزاری در توسعه تجارت الکترونیکی: بایسته‌ها و سیاستگذاری‌ها
محسن صادقی مهدی ناصرابزارهای مبادلاتی نوین در عصر حاضر نقشی غیرقابل انکار در توسعه تجارت الکترونیکی بر عهده دارند. یکی از این ابزارها قراردادهای هوشمند هستند که در مقایسه با دیگر انواع قراردادهای الکترونیکی دارای خصوصیاتی از جمله سرعت و امنیت بالا هزینه کم در تشکیل قرارداد می‌باشند. پژوهش چکیده کاملابزارهای مبادلاتی نوین در عصر حاضر نقشی غیرقابل انکار در توسعه تجارت الکترونیکی بر عهده دارند. یکی از این ابزارها قراردادهای هوشمند هستند که در مقایسه با دیگر انواع قراردادهای الکترونیکی دارای خصوصیاتی از جمله سرعت و امنیت بالا هزینه کم در تشکیل قرارداد می‌باشند. پژوهش حاضر به روش اسنادی به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که سیاست‌گذاری قواعد عمومی تشکیل قراردادها در مرحله انعقاد قراردادهای هوشمند با چه چالشهایی مواجه است؟ به‌طور کلی مهم‌ترین چالش‌های موجود مطابقت قواعد حاکم بر این قراردادها با هنجارهای موجود در جامعه، تعارض قوانین داخلی کشورها با یکدیگر و مقررات بین‌المللی، اعتبارسنجی این قراردادها و ابزارهای انعقاد آنها از جمله ارزهای مجازی، سازوکار عملکرد هوش مصنوعی و ماهیت متمرکز پایگاه‌های اطلاعاتی و هوش مصنوعی می‌باشد. رفع چالش‌های مذکور نیازمند برخی سیاستگذاری‌های تقنینی و اجرایی از جمله تصویب قوانین کارآمد در جهت اعتبارسنجی قراردادهای هوشمند و ارزهای مجازی، اصلاح قوانین متعارض موجود، پیش‌بینی تشریفات تخصیص مجوز تملک ارزهای مجازی و بهره‌مندی از امضائات دیجیتالی، آگاهی بخشی به مردم و تعیین نهادهای ناظر خواهد بود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - دانشگاه کارآفرین؛ اهرمی در مسیر توسعه پایدار
حسین صمدی میارکلائی حمزه صمدیامروزه توسعه‌پايدار برای جوامع به آرمان و چالشی بزرگ بدل شده است، تحقق این آرمان در بخش آموزش عالی به عهده دانشگاه‌ها می‌باشد، و بدون شک نقش دانشگاه در توسعه‌پایدار انکارناپذیر است. دراین‌بین، ظهور دانشگاه كارآفرين پاسخي به اهميت روزافزون دانش در نظام ملي و منطقه‌ايِ ن چکیده کاملامروزه توسعه‌پايدار برای جوامع به آرمان و چالشی بزرگ بدل شده است، تحقق این آرمان در بخش آموزش عالی به عهده دانشگاه‌ها می‌باشد، و بدون شک نقش دانشگاه در توسعه‌پایدار انکارناپذیر است. دراین‌بین، ظهور دانشگاه كارآفرين پاسخي به اهميت روزافزون دانش در نظام ملي و منطقه‌ايِ نوآوري و ادراك جديد از دانشگاه است؛ يعني نهادي كه عامل توسعه، انتقال دانش و فناوري، و منبع اختراعات خلاقانه به‌شمار مي‌رود، و از لحاظ اقتصادي باصرفه است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تبیین و بررسی مدل دانشگاه کارآفرین در جهت دستیابی به توسعه‌پایدار، در دانشگاه‌های استان مازندران به اجرا درآمده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی است و از نظر ابزار گردآوری اطلاعات، توصیفی به‌شمار میرود. ابتدا پس از بررسی ادبیات نظری و انجام مصاحبه با خبرگان، پرسشنامه اولیهای طراحی و شاخص‌های اساسی مدل دانشگاه کارآفرین استخراج شد. سپس به کمک تکنیک دیمتل فازی، روابط علّی میان متغیرها بررسی و در نهایت جهت طراحی الگو ساختاری تحقیق از رهیافت مدل‌سازی ـ ساختاری تفسیری مبتنی بر دیمتل‌فازی (FDISM) استفاده شد. نتایج نشان داد که از میان شاخص‌های مورد بررسی پنج متغیر نقش علّی و پنج متغیر نیز نقش معلولی دارند، یافته‌های تکنیک وزن‌دهی فازی نشان داد، از میان شاخص‌های مورد بررسی، شاخص چشم‌انداز، مأموریت و راهبرد در دانشگاه دارای بیشترین وزن و اهمیت است. هم‌چنین رهیافت FDISM نشان داد که متغیرها در هفت سطح طبقه‌بندی شدند، که در این بین متغیر چشم‌انداز، مأموریت و راهبرد در دانشگاه، رهبری در دانشگاه و ساختار و طرح سازمانی در دانشگاه به‌عنوان عوامل زیربنایی و داراي قدرت نفوذ بیشتری هستند. دانشگاه کارآفرین به‌عنوان نسل سوم دانشگاه‌ها، مأموریت توسعة اقتصادی و اجتماعی جوامع را بر عهده دارد. توسعه و تمرکز بر شاخص‌ها و ویژگی‌های دانشگاه جهت کارآفرینی، می‌تواند دانشگاه‌های سنتی را به دانشگاه‌های کارآفرین و در مسیر توسعه‌پایدار تبدیل کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - تأثير دسترسي به زيست‌توده و توانمندي‌هاي فناورانه بر سياست‌هاي اقتصاد زيستي: مقايسه ايران با كشورهاي منتخب
سهيلا خردمندنياپژوهش حاضر به شکل كيفي و توصيفي و با استفاده از روش بررسي اسنادي به گردآوري و تحلیل داده‌ها پرداخته است. از یک کدگذاری انتخابی برای استخراج رویکردهای سیاستی اقتصاد زیستی کشورها استفاده شد و سپس با تشکیل ماتریسی از رویکرد/ منابع به ازای کشورهايي با بيش از 50 درصد زيست‌تو چکیده کاملپژوهش حاضر به شکل كيفي و توصيفي و با استفاده از روش بررسي اسنادي به گردآوري و تحلیل داده‌ها پرداخته است. از یک کدگذاری انتخابی برای استخراج رویکردهای سیاستی اقتصاد زیستی کشورها استفاده شد و سپس با تشکیل ماتریسی از رویکرد/ منابع به ازای کشورهايي با بيش از 50 درصد زيست‌توده كشاورزي، جنگلي و آبزي، رويكردها برحسب دسترسی به منابع و توان نوآوری تحلیل شدند. ضمن توجه اکثر کشورها به توسعه انرژی‌های زیستی، كشورهاي داراي رتبه نوآوري متوسط و پايين بر استفاده مطلوب از زيست‌توده در بخش كشاورزي تمركز دارند و کشورهایی با رتبه نوآوري بالا، دامنه اقتصاد زيستي را به حوزه‌هاي ديگري از جمله سلامت و زيست‌فناوري دريا نيز گسترش داده‌اند. راهکار كشورهايي که مشابه ایران در منابع زیستتوده گیاهی محدودیت دارند بر سه اصل تأمین منابع جایگزین و تقويت توانمندي‌هاي فناورانه، توسعه بازار زیست‌داروها و همکاری‌های بین‌المللی استوار است. در کشور ایران اجرای سیاست‌های مرتبط با توسعه بازار زیست‌داروها موفقیت‌آمیز به نظر می‌رسد، اما سیاست استفاده از منابع جایگزین همچون زیستتوده دریایی یا پسماند عمدتاً با مشکل ضعف توان فناورانه در بهره‌برداری و عدم توجیه اقتصادی مواجه است. تقویت توانمندی‌های فناورانه کشاورزی نیز تحت تأثیر اختلاف نظر گروه‌های موافق توسعه فناوری‌های ژنتیکی و حامیان محیط‌زیست قرار گرفته و توسعه همکاری‌های بین‌المللی و منطقه‌ای به‌طور مؤثري محقق نشده است. توسعه ابعاد مختلف اقتصاد زيستي نیازمند همگرایی برنامه‌ها و سیاست‌ها و داشتن راهبردهایي شفاف برای تقویت توان دسترسی و بهره‌برداری از ساير منابع به‌ويژه زيست‌توده‌هاي دريايي و بهبود ساختار نهادی برای جذب همكاري‌هاي منطقه‌اي يا بين‌المللي است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - نقش فناوری بلاک‌چین در رفع چالش‌های مبادلات زنجیره تأمین: بایسته‌ها و سیاستگذاری‌ها
علی اکبر فرحزادی مهدی ناصرزنجیره تأمین به فرایند تولید، مونتاژ، ترانزیت و وصول کالا به دست مصرف‌کننده اطلاق می‌گردد که نقشی حیاتی در توسعه اقتصاد دارد. این حوزه در مسیر توسعه با چالشهایی از جمله عدم وجود شفافیت در شناسایی منبع تهیه یا توزیع کالاهای تجاری، عدم وجود امنیت مبادلاتی یا ایجاد تنش در چکیده کاملزنجیره تأمین به فرایند تولید، مونتاژ، ترانزیت و وصول کالا به دست مصرف‌کننده اطلاق می‌گردد که نقشی حیاتی در توسعه اقتصاد دارد. این حوزه در مسیر توسعه با چالشهایی از جمله عدم وجود شفافیت در شناسایی منبع تهیه یا توزیع کالاهای تجاری، عدم وجود امنیت مبادلاتی یا ایجاد تنش در قراردادهای تجار و مصرف‌کنندگان مواجه است. پیاده‌سازی فناوری بلاک‌چین می‌تواند به‌عنوان راه‌حلی مناسب جهت حل چالش‌های مذکور باشد. این بستر با برخورداری از ویژگی شفافیت، وجود مکانیسم‌های پیشگیری از وقوع یا حل آنلاین اختلافات و حذف واسطه‌های مالی در تراکنش‌های الکترونیکی امکان دستیابی به اهداف مقرر را فراهم می‌آورد. اما پیاده‌سازی آن در هر نظام با چالشهایی از جمله مقیاس‌پذیری، قابلیت اتصال، استانداردسازی و برخی چالش‌های حقوقی مواجه است که حل آن چالش‌ها نیازمند سیاست‌گذاری تقنینی و اجرایی از جمله بکارگیری ابزارهای دیجیتالی کارآمد، اعتبارسنجی آنها و پیش‌بینی تشریفات برقراری بسترهای نامتمرکز و نهادهای صلاحیت‌دار جهت نظارت بر روند صحیح امور می‌باشد. مقاله حاضر پس از تبیین مقدمه و مفهوم‌شناسی بلاک‌چین (گفتار اول و دوم)، به تفصیل چالش‌های زنجیره تأمین در حوزه مبادلات بازرگانی و بیان ویژگی‌های کاربردی بلاک‌چین در حل این چالش‌ها پرداخته است. (گفتار سوم و چهارم) پس از آن، این پژوهش با بررسی چالش‌های پیش روی این بستر در به‌کارگیری آن در زنجیره تأمین و ارائه توصیه‌های سیاست‌گذارانه، سعی در بهبود روند بهره‌برداری از این فناوری در حوزه زنجیره تأمین داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - جستاری در ماهیت شناسی داده های خصوصی در سازوکار عملکرد ابزارهای فناوری اینترنت اشیا
حسین صادقی مهدی ناصرابداع فناوری اینترنت اشیا و به کارگیری آن منجر به توسعه صنعت و تجارت کشورها شده است. ابزارهای دربردارنده فناوری اینترنت اشیا، ابزارهایی هستند که در آنها با تعبیه محرک ها و سنسورهای متعدد، امکان شبیه سازی عملکرد انسان توسط ابزار فراهم می گردد. اما سازوکار عملکرد این ابزا چکیده کاملابداع فناوری اینترنت اشیا و به کارگیری آن منجر به توسعه صنعت و تجارت کشورها شده است. ابزارهای دربردارنده فناوری اینترنت اشیا، ابزارهایی هستند که در آنها با تعبیه محرک ها و سنسورهای متعدد، امکان شبیه سازی عملکرد انسان توسط ابزار فراهم می گردد. اما سازوکار عملکرد این ابزارها واجد چالشهایی در زمینه حفظ امنیت اطلاعات خصوصی اشخاص می باشد. اولین مسئله در این زمینه ضرورت ماهیت شناسی و تفکیک داده های خصوصی از نوع غیر خصوصی است. در نظام حقوقی ایران تنها سند قانونی موجود در این زمینه ماده 58 قانون تجارت الکترونیکی می باشد که نص مبهم این ماده شناسایی این نوع داده ها را با چالش مواجه نموده است. در ماده مذکور به دلیلی نامشخص با تفکیک میان انواع داده های خصوصی، نه تنها ماهیت شناسی این داده ها خلل ایجاد نموده است بلکه تنها دسته خاصی از این داده ها را مشمول شرایط ماده برای پردازش نموده و در خصوص دیگر انواع داده ها حکمی مقرر ننموده است. این در حالی است که در اتحادیه اروپا مقررات نسبتا جامعی در این زمینه وجود دارد که در زمینه شناسایی ماهیت داده های خصوصی، چهار معیار شناسایی بر اساس ماهیت داده های مورد پردازش، اهداف استفاده از داده های مورد پردازش، مفهوم داده های نام مستعار و اطلاعات رمزنگاری شده مورد تبادل در بسترهای نامتمرکز(از جمله فناوری بلاک چین) به عنوان معیار تشخیص این نوع داده ها معین شده است. بکارگیری این معیارها توسط سیاستگذاران کشور ایران می تواند راهشگای بسیاری از چالش های پیش رو باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - تحلیل روند موضوعی مطالعات شهر هوشمند در یک دهه اخیر (از ظهور انقلاب صنعتی چهارم تا 2021)
علیرضا نوروزی محمدرضا وصفی سمیه جعفری باقی آبادیانقلاب صنعتی چهارم با همگرایی فناوری‌های جدید، موجب ظهور شهرهای هوشمند شده است. اگرچه هوشمندسازی شهرها از سوی دولت‌ها با سرعت زیادی در حال وقوع است؛ اما مفهوم شهر هوشمند و پیاده‌سازی آن همچنان در حال به‌روزرسانی و تغییر و تحول است. پژوهش حاضر درصدد است با آشکارسازی مفاه چکیده کاملانقلاب صنعتی چهارم با همگرایی فناوری‌های جدید، موجب ظهور شهرهای هوشمند شده است. اگرچه هوشمندسازی شهرها از سوی دولت‌ها با سرعت زیادی در حال وقوع است؛ اما مفهوم شهر هوشمند و پیاده‌سازی آن همچنان در حال به‌روزرسانی و تغییر و تحول است. پژوهش حاضر درصدد است با آشکارسازی مفاهیم اصلی مطالعات شهر هوشمند در پایگاه وب‌آو‌ساینس از ظهور انقلاب صنعتی چهارم تا 2021، روند موضوعی این مطالعات را رهگیری کند. پژوهش علم‌سنجی حاضر از نوع توصیفی با روش تحلیل محتوا و بهره‌مندی از فنون تحلیل هم‌رخدادی و تحلیل شبکه اجتماعی انجام شد. روند انتشار و تأثیرگذاری مطالعات حوزه شهر هوشمند در دهه اخیر، به ترتیب دارای رشد صعودی 77/43 % و 39/73 % بوده است. در سه بازه زمانی، «اینترنت‌اشیاء، شهر، اینترنت و شبکه حسگر بی‌سیم» دارای بیشترین فراوانی، «اینترنت‌اشیاء، شهر، اینترنت و شبکه حسگر بی‌سیم» دارای بیشترین ارتباطات و «پروتکل اینترنت نسخه شش، شهر پایدار و توسعه شهری» در 2012-2015، «تاکسونومی، ابر اشیاء و رایانش توزیع‌شده» در 2016-2018 و «مرور ادبیات، انفورماتیک شهری و توسعه شهری پایدار» در 2019-2021 دارای بیشترین استنادات بودند. در 2012-2015، خوشه‌های شبکه حسگر، تلفن‌های هوشمند، الگوریتم‌های ژنتیک، حسگر پیشرفته، شهر فراگیر و ماشین‌به‌ماشین، در 2016-2018 خوشه‌های یادگیری عمیق، مشارکت، الگوریتم‌های تکاملی، رایانش فراگیر و شهرهای هوشمند و در 2019-2021 خوشه‌های بلاک‌چین، مشارکت شهروندی، اینترنت‌اشیاء، سیستم‌های چندعاملی و برزیل شناسایی شد. توسعه دولت هوشمند و نوآور، نیاز به آماده‌سازی زیرساخت‌ها و تدوین الگوهای پژوهش‌محور در عرصه سیاست‌گذاری شهری دارد. در این راستا، توجه به مطالعات جهانی به منظور شناسایی رویکردها و موضوعات، فناوری‌ها و ابزارهای مؤثر ضروری است. پرونده مقاله