امروزه نقش مهم حقوق مالکیت صنعتی در تجارت بینالملل، تجارت الکترونیک، سرمایهگذاری و روابط اقتصادی رو به رشد بر کسي پوشيده نیست. به طورکلی نظام حقوق مالکیت صنعتی به عنوان یکی از مسائل بنیادین سیاست نوین اقتصادی در سطح ملی و بستر و ابزاری مهم برای توسعه پایدار برای چکیده کامل
امروزه نقش مهم حقوق مالکیت صنعتی در تجارت بینالملل، تجارت الکترونیک، سرمایهگذاری و روابط اقتصادی رو به رشد بر کسي پوشيده نیست. به طورکلی نظام حقوق مالکیت صنعتی به عنوان یکی از مسائل بنیادین سیاست نوین اقتصادی در سطح ملی و بستر و ابزاری مهم برای توسعه پایدار برای کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعهیافته معرفی شده است. به اضافه اینکه حمایت قوی و مؤثر از حقوق مالکیت صنعتی عامل بسیار مهم و تعیینکننده در تسهیل موجبات انتقال فناوري و نیز در جلب سرمایهگذاری مستقیم خارجی در بخشهای معین اقتصادی است که برای توسعه پایدار امری حیاتی تلقی میشود. در کشورهایی که روند آزادسازی سیاستهای اقتصادی و صنعتی را تجربه میکنند، وجود نظام مالکیت فکری قوی و نیرومند یکی از مهمترین عوامل ضروری برای تضمین روند آزادسازی است که یکی از نتایج مهم آن میتواند تجدید ساختار بخشهای صنعتی و تجاری و در نهایت تشویق و ترغیب سرمایهگذاری کوچک و متوسط برای استفاده از نظام مالکیت فکری به عنوان ابزاری برای توسعه اقتصادی و فناوري ملی باشد. با اين وجود در ایران اسلامی بر خلاف پتانسیلهای فراوان کمی و کیفی، رشد چندان محسوسی در حیطه آشنایی، تولید و نگهداري از مصادیق مورد حمایت در حیطه مالکیت صنعتی اتفاق نیفتاده است؛ بر همین مبنا در این رهگذر به تبیین اجمالی نظام حق اختراع، طرحهای صنعتی، علائم تجاری، مدارهای یکپارچه، اسرار تجاری و نشانههای مبداء جغرافیایی در نظام حقوق مالکیت صنعتی ایران و در صورت لزوم مطالعه تطبیقی آن با کنوانسیون پاریس و موافقتنامه تریپس پرداخته شده است.
پرونده مقاله
نظام ثبت اختراع در سطح ملی داراي کارکردها و اهداف گوناگونی است که تشويق افشاي اطلاعات اختراعات ثبت شده برای عموم مردم جامعه از جمله آنهاست. در تمامی کشورهای پيشرو در زمينه علم و فناوری، اطلاعات اختراعات با فاصله زمانی مشخصی از زمان درخواست ثبت، فارغ از اينکه با ثبت آن چکیده کامل
نظام ثبت اختراع در سطح ملی داراي کارکردها و اهداف گوناگونی است که تشويق افشاي اطلاعات اختراعات ثبت شده برای عموم مردم جامعه از جمله آنهاست. در تمامی کشورهای پيشرو در زمينه علم و فناوری، اطلاعات اختراعات با فاصله زمانی مشخصی از زمان درخواست ثبت، فارغ از اينکه با ثبت آن موافقت شود يا خير، در اختيار عموم مردم قرار میگيرد. بنابراين بايد پرسيد که چرا دسترسی عمومی به اطلاعات نهفته در دل اختراعات ثبت شده در سطح ملی امری مطلوب است؟ جامعه چگونه از اين اطلاعات بهرهمند میشود؟
در اين مقاله چرايي لزوم افشای اختراعات ثبت شده به عنوان يکی از کارکردهای اصلی نظام ثبت اختراع مورد کاوش قرار میگيرد. در ادامه چگونگی افشای اختراعات در ايران بر اساس قانون و همچنين در عمل بررسی و تحليل میشود. اين مقاله با ارائه نتايج يک پژوهش انجام شده در اين زمينه نشان میدهد که اگر چه در طراحی نظام ثبت اختراعات ايران و تدوين قانون مربوطه، تشويق افشای اطلاعات اختراع مورد توجه بوده است اما اين کارکرد مهم در ايران در مقايسه با آنچه که بر پايه استانداردها و معاهدات پذيرفتهشده بينالمللی انجام میشود تفاوتهاي چشمگيري دارد. اين پژوهش بيان میدارد که در صورت بهبود ندادن کارکرد افشای اختراعات در ايران، پايههای نظام ثبت اختراع ملی همچنان متزلزل مي ماند و اين نظام جايگاه شايسته خود را در راه پيشرفت علم و فناوری کشور پيدا نمیکند.
پرونده مقاله
اطلاعات موجود در اختراعات (Patents) و مقالات منبع مناسبي از دانش مدون ميباشند که نظارت بر روند تکامل اين اختراعات «ديده باني فناوري» ناميده مي شود. هدف ديدهباني فناوري جمعآوري فرآيند و يکپارچه سازي اطلاعات فني اي است که براي بازيگران عرصه اقتصادي مفيد مي باشد. ديده ب چکیده کامل
اطلاعات موجود در اختراعات (Patents) و مقالات منبع مناسبي از دانش مدون ميباشند که نظارت بر روند تکامل اين اختراعات «ديده باني فناوري» ناميده مي شود. هدف ديدهباني فناوري جمعآوري فرآيند و يکپارچه سازي اطلاعات فني اي است که براي بازيگران عرصه اقتصادي مفيد مي باشد. ديده باني فناوري هوشياري و آگاهي را در تمامي سطوح علم و فناوري جهاني از طريق فنوني کارآمد حفظ مي کند. فنوني قدرتمند مبتني بر فناوري اطلاعات مانند متن کاوي، داده-کاوي، فن کاوي و متن- داده کاوي که هماکنون براي شناسايي و استخراج داده هاي مرتبط از متون علم و فناوري وجود دارند که خصوصاً در استنباط عقلايي از داده هاي غيرمتجانس و از هم گسيخته مفيد مي باشند.
طي فرآيند ديده باني فناوري، شاخص هاي مهم ديده باني شناسايي شده، اطلاعات لازم براي رديابي آنها مشخص مي شود و پس از تحليل و پردازش اين اطلاعات با ابزار فناوري اطلاعات نتايج به صورت گزارش توزيع و نشر مي شوند و در فرآيند تصميم گيري که مقصد غايي اين فرآيند است استفاده مي شوند.
اين مطالعه به شناخت هر چه بهتر و بيشتر ابعاد ديده باني فناوري (Technology Watch Aspects) در حوزههاي مرتبط کمک نموده است. هدف از ارائه اين مقاله معرفي مهمترين ابزارها، روش ها، فرآيند و حوزه هاي مرتبط با ديده باني فناوري مي باشد. در ارائه ي نتايج مباحث در اين مقاله سعي شده است حوزه هاي مستعد براي پژوهش هاي آينده معرفي شوند.
پرونده مقاله
اختراع يکي از مهمترين دستاوردهاي مربوط به فعاليتهاي فکري ميباشد. دستاوردهاي مربوط به فعاليتهاي فکري توسط حقوق مالکيت فکري (Intellectual Property Rights) محافظت مي شوند. اختراعات و اسناد مربوط به اختراعات حاوي اطلاعات بسيار ارزشمندي در اغلب زمينههاي علمي و فناوري مي چکیده کامل
اختراع يکي از مهمترين دستاوردهاي مربوط به فعاليتهاي فکري ميباشد. دستاوردهاي مربوط به فعاليتهاي فکري توسط حقوق مالکيت فکري (Intellectual Property Rights) محافظت مي شوند. اختراعات و اسناد مربوط به اختراعات حاوي اطلاعات بسيار ارزشمندي در اغلب زمينههاي علمي و فناوري ميباشند که متاسفانه در کشور ما کمتر به عنوان يک منبع ارزشمند دانش مورد توجه قرار گرفته است. از جمله مسائل مربوط به استفاده از اين دانش گسترده، جستجوي حرفه اي اسناد اختراع ميباشد. در اين مقاله با توجه به اهميت جستجوي پيشرفته اسناد اختراع و نيز با توجه به تجارب دفتر انتقال فناوري شهرک علمي و تحقيقاتي اصفهان، اين موضوع مورد بررسي قرار گرفته است. جستجوي اسناد اختراع يک فن تخصصي و نيازمند کسب دانش، تجربه و مهارت ميباشد.
پرونده مقاله
امروزه اطلاعات پتنت ها به عنوان یکی از مهمترین منابع اطلاعاتی فنی و تکنولوژیکی شناخته شده است. تحلیل اسناد پتنت ها؛ اطلاعات ارزشمندی را در ابعاد مختلف در اختیار محققان و مدیران مراکز تحقیقاتی قرار می دهد بطوریکه استفاده از تحلیل پتنت در بسياري از كشورهاي پيشرفته صنعتي چکیده کامل
امروزه اطلاعات پتنت ها به عنوان یکی از مهمترین منابع اطلاعاتی فنی و تکنولوژیکی شناخته شده است. تحلیل اسناد پتنت ها؛ اطلاعات ارزشمندی را در ابعاد مختلف در اختیار محققان و مدیران مراکز تحقیقاتی قرار می دهد بطوریکه استفاده از تحلیل پتنت در بسياري از كشورهاي پيشرفته صنعتي به عنوان یک ابزار تحلیلی در محیط های تحقیقاتی بسیار رایج شده است.
در این مقاله سعی می گردد ضمن بیان اجمالی ویژگی ها و ساختار اطلاعاتی پتنت ها؛ کاربردهای تحلیل پتنت مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد و ضرورت استفاده از ان در مراکز تحقیقاتی کشور تبیین شود.
پرونده مقاله
حق اختراع- يا به عبارت ديگر، حق استفاده و بهرهبرداري مخترع از حاصل فکر و ابتکار خويش– يک حق مالي است؛ يعني ميتواند مورد داد و ستد واقع شود. اما از آنجا که اين حق، يک حق غيرمادي و نامحسوس است و نميتوان با در دست داشتن آن ادعاي مالکيت بر آن نمود، و از سوي ديگر بايد تنه چکیده کامل
حق اختراع- يا به عبارت ديگر، حق استفاده و بهرهبرداري مخترع از حاصل فکر و ابتکار خويش– يک حق مالي است؛ يعني ميتواند مورد داد و ستد واقع شود. اما از آنجا که اين حق، يک حق غيرمادي و نامحسوس است و نميتوان با در دست داشتن آن ادعاي مالکيت بر آن نمود، و از سوي ديگر بايد تنها اولين کسي که با زحمت و تلاش به ساخت آن نائل شده را مستحق بهرهبرداري از آن دانست و مقلدان را از استفاده رايگان و بدون زحمت از حاصل تلاش مخترع منع نمود، تنها با ثبت اختراع به نام مخترع است که ميتوان اثبات کرد، دارنده ورقه اختراع اولين کسي است که موفق به آن اختراع شده و مالک آن محسوب ميشود. لذا ثبت اختراع– و ساير اموال غيرمادي– نقش مهمي دراثبات مالکيت مخترع دارد. هدف از اين مقاله آشنا نمودن مخترعان از مراحل ثبت اختراع و لزوم ثبت اختراعشان براي حمايت از آنها، بررسي و مطالعه نظامهاي ثبت اختراع و مراحل ثبت اختراع در چند کشور مختلف وکشورمان، ايران ميباشد.
پرونده مقاله
امروزه بخش اعظم داراييهاي شركتها و مراكز تحقيقاتي مهم جهان را داراييهاي فكري آنان تشكيل ميدهد. اين داراييها كه به طور عمده حاصل فعاليتهاي فكري و تحقيقاتي است به شكلهاي گوناگون ديده ميشود و انواع مهم آن عبارت است از اختراع ثبت شده (پتنت)، علائم تجاري و خدمات، طرح چکیده کامل
امروزه بخش اعظم داراييهاي شركتها و مراكز تحقيقاتي مهم جهان را داراييهاي فكري آنان تشكيل ميدهد. اين داراييها كه به طور عمده حاصل فعاليتهاي فكري و تحقيقاتي است به شكلهاي گوناگون ديده ميشود و انواع مهم آن عبارت است از اختراع ثبت شده (پتنت)، علائم تجاري و خدمات، طرحهاي صنعتي و رازهاي تجاري.
همانطور كه حقوق اشخاص مالك داراييهاي عادي فيزيكي و مرسوم مثل زمين، ساختمان، اتومبيل و... در قوانين كشورها پيشبيني شده، حقوق مرتبط با داراييهاي فكري نيز در حقوق مالكيت فكري ديده شده است.
بنابراين حقوق مالكيت فكري به معناي عام خود عبارت است از حقوق قانوني حاصل از فعاليت ذهني و فكري در زمينههاي صنعتي، علمي، ادبي و هنري، حقوق مالكيت فكري به دو بخش مالكيت صنعتي و حق انحصاري اثر تقسيم ميشود.
اختراع، چگونگي ثبت و حمايت از آن از مباحث مهم حقوق مالكيت صنعتي محسوب ميشود. در اين مقاله سعي شده در مورد شرايط اختراع براي ثبت و نحوه تنظيم گزارش اختراع اطلاعات كابردي ارائه گردد.
پرونده مقاله
ثبت اختراع در موارد مختلف مستلزم احراز شرايطي ميباشد كه از آن جمله ميتوان به ايجاد نوآوري، عدم بديهي بودن و كاربردي بودن اختراع اشاره نمود. در رابطه با فناوري نانو كسب شرايط مذكور در مواردي با مشكلاتي مواجه ميشود كه از مهمترين آنها اين است كه لزوماً كاهش ابعاد در اختراع چکیده کامل
ثبت اختراع در موارد مختلف مستلزم احراز شرايطي ميباشد كه از آن جمله ميتوان به ايجاد نوآوري، عدم بديهي بودن و كاربردي بودن اختراع اشاره نمود. در رابطه با فناوري نانو كسب شرايط مذكور در مواردي با مشكلاتي مواجه ميشود كه از مهمترين آنها اين است كه لزوماً كاهش ابعاد در اختراعات جديد شرط عدم بديهي بودن آن را برآورده نخواهد ساخت. همين موضوع موجب بروز مشكلاتي در زمينه اختراعات در حوزه فناوري نانو گرديده است. در اين مقاله بررسي شرايط لازم جهت اعطاي حق پتنت در فناوري نانو و شيوه برطرف ساختن مشكلات موجود در اين رابطه مورد توجه قرار گرفته است.
پرونده مقاله
با پیشرفت روزافزون دانش اقتصاد و رشد پرشتاب فناوری، داراییهای فکری بیشازپیش در کانون توجه مدیران سرمایهگذاری شرکتها و پژوهشگران شرکت قرار گرفتهاند. شاید بتوان حقوق ثبت اختراع را مهمترین دارایی فکری برشمرد و یکی از دلایل این امر تحقیقات فراوانی است که در حوزه ابعاد چکیده کامل
با پیشرفت روزافزون دانش اقتصاد و رشد پرشتاب فناوری، داراییهای فکری بیشازپیش در کانون توجه مدیران سرمایهگذاری شرکتها و پژوهشگران شرکت قرار گرفتهاند. شاید بتوان حقوق ثبت اختراع را مهمترین دارایی فکری برشمرد و یکی از دلایل این امر تحقیقات فراوانی است که در حوزه ابعاد گوناگون این حقوق صورت گرفته است. حق ثبت اختراع امکان استفاده از فناوری را بهصورت انحصاری در مدت محدود (اغلب به مدت بیست سال) برای دارنده آن فراهم میآورد. از آنجا که بسیاری از شرکتهای صنعتی و خدماتی برای حفظ مزیتهای رقابتی خود و نیز رشد پایدار کسبوکار نیازمند به کسب فناوریهای نوین از طریق خرید حقوق ثبت اختراع هستند، مسأله ارزیابی حقوق ثبت اختراع به چالش جدی در عرصه فناوری مبدل شده است. در این پژوهش مدلی برای ارزیابی و ردهبندی حق ثبت اختراع بر مبنای روشهای برنامهریزی چندمعیاره ارائه شده است و سپس مدل مذکور جهت تصمیمگیری درباره انتخاب فناوریهای مرتبط با تلفنهمراه اجرایی شده است. در پژوهش حاضر، انتخاب یک فناوری از میان چهار فناوری: (1) نمایشگر دوگانه، (2) ردیابی گوشی گمشده، (3) امنیت ارتباطات بیسیم و (4) بانکداری از راه دور صورت گرفته است. اجرای مدل با لحاظ چهار معیار اصلی: (1) جوهره فناوری، (2) هزینه فناوری، (3) بازار محصول و (4) بازار فناوری منجر به انتخاب فناوری امنیت بیسیم از میان این 4 فناوری شده است. همچنین صحت نتیجه بهدست آمده حاصل از اجرای مدل پژوهش به کمک روش الکتر (تسلط تقریبی) تأیید شده است.
پرونده مقاله
احراز وجود شرایط سهگانه جدید، ابتکاری و کاربردیبودن بهعنوان شرایط اساسی برای ثبت یک اختراع ضروری است. تا قبل از دو دهه اخیر، همواره این دیدگاه حاکم بود که روشهای تجاری بهعنوان یک موضوع انتزاعی محض محسوب و از شمول اختراع خارج است. در قوانین بسیاری از کشورها، از جمله چکیده کامل
احراز وجود شرایط سهگانه جدید، ابتکاری و کاربردیبودن بهعنوان شرایط اساسی برای ثبت یک اختراع ضروری است. تا قبل از دو دهه اخیر، همواره این دیدگاه حاکم بود که روشهای تجاری بهعنوان یک موضوع انتزاعی محض محسوب و از شمول اختراع خارج است. در قوانین بسیاری از کشورها، از جمله ایران، روشهای تجاری بهعنوان یکی از موارد استثنا از شمول اختراعات ذکر شده است. موافقتنامه جنبههای تجاری مالکیت فکری (تریپس) کشورهای عضو را ملزم مینماید تا حمایت لازم در قالب ثبت اختراع را نسبت به هر نوع اختراعات صورتگرفته در همه زمینههای فناوری اعمال نمایند که بیانگر «اصل عدم تبعیض شناسائی حق ثبت اختراع برای اختراعات حوزه فناوری» است. در این مقاله با روش تحلیلی و توصیفی، براساس دادههای حاصل از مطالعه کتابخانهای، ضمن بررسی ظرفیتها و چالشهای موجود در نظام حقوقی ایران، وضعیت در برخی نظامهای حقوقی دیگر نظیر آمریکا و رویه اداره ثبت اختراعات اروپا مورد بررسی قرار گرفته است. براساس یافتهای این تحقیق، مشاهده میشود که همگام با تحولات فناوری و ابداع روشهای جدید تجاری مبتنی بر فناوریهای رایانهای و ابزارهای ارتباطی الکترونیکی و اپلیکیشنها و مدلهای تجارت الکترونیک، تحولات حقوقی و قضائی در کشورهائی نظیر آمریکا و نیز اتحادیه اروپا، دایره شمول استثناء فوق را محدود نموده و امکان ثبت روشهای تجاری که منتهی به ایجاد یک اثر فنی جدید و کاربردی میشود، فراهم گردیده است. این تغییر نگرش قضائی و رویه ادارات ثبت اختراعات، موجب افزایش چشمگیر اظهارنامههای ثبت اختراع روشهای تجاری و ثبت موارد متعدد جدید از اینگونه اختراعات در اداره ثبت اختراعات آمریکا و اداره ثبت اختراعات اتحادیه اروپا شده است و در نظام حقوقی ایران نیز میتوان علیرغم حکم قانون مبنی بر مستنثیبودن روشهای کسب و کار، در صورت احراز شرایط سهگانه ثبت اختراع، روشهای مزبور را بهعنوان اختراع ثبت نمود.
پرونده مقاله
در طول سه دهه گذشته، پژوهشها بر این موضوع متمرکز بودهاست که کشورهای متأخر چگونه و تحت چه شرایطی توانستهاند به تولیدکنندگان اصلی فناوریهای جدید همچون انرژیهای تجدیدپذیر تبدیل شوند و در این حوزه فرارسی فناورانه نمایند. این موضوع برای کشورهای در حال توسعه از آن جهت مو چکیده کامل
در طول سه دهه گذشته، پژوهشها بر این موضوع متمرکز بودهاست که کشورهای متأخر چگونه و تحت چه شرایطی توانستهاند به تولیدکنندگان اصلی فناوریهای جدید همچون انرژیهای تجدیدپذیر تبدیل شوند و در این حوزه فرارسی فناورانه نمایند. این موضوع برای کشورهای در حال توسعه از آن جهت مورد تاکید است که از سویی بیشترین رشد تقاضای انرژی در سالهای آینده در این کشورها خواهد بود و از سوی دیگر پنجره فرصت سبزی است تا سایر کشورهای در حالتوسعه بتوانند با در نظر گرفتن آن به درسآموزی و یادگیری پرداخته و در جهت فرارسی در این حوزهها تلاش نمایند. در این پژوهش سعی شدهاست تا فرارسی فناورانه از طریق تحلیل ساختار و تکامل شبکه نوآوری حوزه انرژی خورشیدی با استفاده از تحلیل استنادات پتنت بررسی شود. بدین منظور پتنتهای این حوزه از پایگاه نوآوری دِرونت و در بازه زمانی سال 1980 تا 2017 استخراج و پاکسازی شد. سپس شبکه استنادات تشکیل و با استفاده از روشهای تجزیه و تحلیل شبکههای اجتماعی ساختار کلی شبکه و ویژگیهای سطح کشور بررسی شد. نتایج نشان داد که کشورهایی که از طرفی به مرور ظرفیت جذب خود را از طریق پیوستن به شبکه جهانی نوآوری و حرکت در خط سیر فناوریهای کشورهای پیشرو از طریق افزایش استنادات به پتنتهای این کشورها، افزایش دادند و از طرفی دیگر پتنتهای باکیفیتی در حوزههای جدید ثبت کردهاند، مورد استناد روزافزون سایر کشورها قرار گرفته و موفق شدند در شبکه جایگاه ویژهای به عنوان واسط و میانجی انتقال و اشاعه فناوری پیدا کنند و موفق به فرارسی فناورانه شوند.
پرونده مقاله
در ارزیابی درخواست ثبت اختراع، جستجو در فهرست اطلاعات قبلی نقشی بسیار مهم و حائز اهمیت دارد. عموما این جستجو توسط افراد خبره انجام می شود و فرآیندی بسیار زمان بر است. جستجو از طریق روشهای مختلف بازیابی هوشمند اطلاعات می تواند نقش موثری در فرآیند بازیابی اطلاعات همسان ای چکیده کامل
در ارزیابی درخواست ثبت اختراع، جستجو در فهرست اطلاعات قبلی نقشی بسیار مهم و حائز اهمیت دارد. عموما این جستجو توسط افراد خبره انجام می شود و فرآیندی بسیار زمان بر است. جستجو از طریق روشهای مختلف بازیابی هوشمند اطلاعات می تواند نقش موثری در فرآیند بازیابی اطلاعات همسان ایفا نماید. یکی از مهمترین مسائل مرتبط با بازیابی اسناد پتنت، ایجاد یک عبارت پرس و جوی کارآمد به منظور جستجو می باشد. از جمله شیوه های ساخت عبارت پرس و جو می توان به تولید خودکار پرس و جو از تقاضانامه ثبت پتنت اشاره نمود. همچنین در روشهای دیگر، از تمامی متن سند پتنت به عنوان پرس و جو جهت اجرای جستجو استفاده می شود. نکته حائز اهمیت آن است که غالبا به دلیل نحوه خاص نگارش اسناد پتنت و ایجاد ابهامات معنایی، گسترش عبارت پرس و جو از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
در این مقاله مجموعه تحقیقات انجام شده در خصوص بازیابی اسناد پتنت با کمک الگوریتمهای بازیابی هوشمند اطلاعات در هر دو زمینه بازیابی تک زبانی و بین زبانی مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین معیارهای ارزیابی کیفیت بازیابی و شیوه مرتب سازی اسناد بررسی می گردد.
پرونده مقاله